‘Heeft oma geleefd in de oorlog?’
‘Nee, zij is daarna geboren.’
Een tijd terug stelde ze ook al vragen over de oorlog.
‘Heb je op school gewerkt over oorlog en welke dan?’
‘Ja, hoezo welke?’
‘Er is helaas vaker oorlog, maar ik denk dat jij het over de Tweede Wereldoorlog hebt gehad?’
‘Ja, die naam was het.’
Ik leg de naam daarvan uit.
‘Hoe begon die oorlog mama?’
‘Een man had ideeën en wilde dat iedereen zijn ideeën als waarheid zag en dat lukte bij heel veel mensen. Wat zou jij doen? Zo maar meedoen of zou je nadenken over wat hij zegt?’
‘Ik wil misschien wel bij een groep horen. Ik wil niet dat ze achter mij aan zitten.’
‘Wil je zien hoe die man, Adolf Hitler heet hij, eruit zag?’
‘Ja, want ik heb een monster in gedachten, maar hij was dus een gewone man?’
Ik zoek een foto op en we zien zijn snor, kapsel en rode band met hakenkruis om zijn arm.
‘Ik wil ook een filmpje over Joden zien’ en ze pakt mijn telefoon.
Uhhh, dit kan heftig zijn.
Ik vertel snel wat over barakken, hele grote huisjes op een soort camping maar dan zonder de gezelligheid en in de huisjes alleen maar rijen stapelbedden. Heel veel mensen die de hele dag een soort gestreepte pyjama grijs, blauw aan hebben, waarin ze moesten slapen maar ook werken. Bijna geen eten dus mager en korte haren vanwege de luizen.
Terwijl ze nog zegt: ‘Dan pak je toch een spin van de muur’ drukt ze op play.
Ik kijk goed mee. Is dit filmpje geschikt?
We horen een vrouw jodelen.
‘O, je hebt het verkeerd getypt.’
‘Nee hoor, dit zei de juf. Maar hebben wij nog iemand in de familie die de oorlog kent?’
‘Ja, die oudtante die bij ons was toen we de Tulpenroute gingen rijden. Zou je haar wat willen vragen over de oorlog?’
‘Ja, of ze kan jodelen.’
‘Op 4 en 5 mei hebben de mensen het er over. Dan denken we er bewust over na.’
‘Waarom? Is het toen gestopt?’
‘Ja, die oorlog stopte toen in ons land. We denken dan aan de mensen die dood gingen in de oorlog en aan de bevrijding. Dat het fijn is dat wij nu in vrijheid mogen leven én dat we er samen aan moeten werken dat dat zo blijft.’
Misschien moet ik die tante vragen om op Eva Luna’s school in de eerste week van de maand mei wat te vertellen. Zoals vaak bij een doorfluisterspel komt aan het eind van de rit het verhaal er heel anders uit. Dit zijn de laatste jaren waarin we nog rechtstreeks kunnen horen hoe het was om als kind in Nederland, op te groeien in oorlogstijd.
Opdat wij niet vergeten.
feb7